รัสเซีย ประเพณีการสร้างบ้านและภูมิ ปัญญาท้องถิ่นที่น่าสนใจ

รัสเซีย ประเพณีการสร้างบ้านและภูมิ ปัญญาท้องถิ่นที่น่าสนใจ
-------------------------- -------------------------- ----------------------
ประเพณีและความเชื่อเกี่ยวก ับการสร้างที่อยู่อาศัยเป็น เรื่องที่ทุกชนชาติไม่ว่าจะ เป็นชนชาติใดก็ตามล้วนให้คว ามสำคัญ นอกเหนือไปจากชาวไทยเราแล้ว ชาวรัสเซียเองก็มีความเชื่อ ประเพณีและวัฒนธรรมในเรื่อง ของการสร้างที่อยู่อาศัยเช่ นกัน แม้ว่าบางครั้งความเชื่อเหล ่านี้อาจจะไม่สามารถที่จะพิสูจน์หรืออธิบาย ได้ในทางวิทยาศาสตร์ แต่ถึงกระนั้นประเพณีเหล่าน ี้ก็ได้สะท้อนให้เห็นถึงภูม ิปัญญาท้องถิ่นของคนในแต่ละ ชนชาติที่มีความแตกต่างกันไ ปตามวิถีชีวิตและความเป็นอย ู่ ในที่นี้จะเล่าถึงประเพณีแล ะความเชื่อที่น่าสนใจต่างๆ เกี่ยวกับการปลูกบ้านของชาว รัสเซียที่สืบทอดกันมาหลายย ุคสมัย

สำหรับชาวรัสเซียแล้ว การเลือกสถานที่สำหรับการสร ้างที่อยู่อาศัยถือเป็นขั้น ตอนที่มีความสำคัญ ตามประเพณีในอดีต ก่อนที่จะสร้างบ้านชาวรัสเซ ียจะวางเปลือกไม้โอ๊คไว้ที่ พื้นดิน ผ่านไปประมาณสามวันก็จะพลิก เปลือกไม้นั้นขึ้นและดูสิ่ง ที่อยู่ภายใต้เปลือกไม้นั้น  หากว่าใต้เปลือกไม้โอ๊คนั้น มีแมงมุมหรือมด จะถือว่าสถานที่นั้นไม่ดี และไม่เหมาะสำหรับการสร้างท ี่อยู่อาศัย แต่ถ้าพบว่ามีไส้เดือน ก็แสดงว่าสามารถสร้างบ้านบน ที่แห่งนั้นได้ 

จากนั้นก็นำขนมปัง สามก้อนที่มีลักษณะเป็นแผ่น วงกลมมากลิ้งไปบนพื้น ถ้าหากว่าขนมปังทุกก้อนหงาย ด้านที่เป็นเป็นด้านคว่ำ (ด้านที่เป็นด้านปกติ ซึ่งจะมีการตบแต่งด้วยลวดลว ย) ก็แสดงว่าสถานที่นั้นเป็นสถ านที่ดี ไม่เป็นภัยสำหรับเจ้าของบ้า น แต่ถ้าหากขนมปังหงายด้านท้อ งขึ้น (ด้านก้นของขนมปัง) เจ้าของบ้านก็จะเลื่อนการสร ้างบ้านนั้นไปก่อน

ชาวรัสเซียไม่นิยมสร้างบ้าน ใหม่ทับที่เดิมซึ่งเจ้าของบ ้านเดิมได้เสียชีวิตไปแล้ว หรือเดิมเป็นบ้านของคนที่ไม ่มีญาติพี่น้อง หรือทับบ้านหลังเก่าที่ทรุด โทรมอันเกิดจากความยากจนของ เจ้าของบ้านคนเดิม เพราะเชื่อว่าจะทำให้เจ้าขอ งใหม่ไม่มีความสุข

หากว่าขั้นตอนข้างต้นประสบค วามสำเร็จ ก็แสดงว่าทั้งหมดเป็นไปตามค วามประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้ า ในสมัยโบราณมีความเชื่อกันว ่า บ้านจะแข็งแรงมั่นคงก็ต่อเม ื่อผู้นำที่อาศัยอยู่ในครอบ ครัวนั้นได้ตายจากไปและกลาย มาเป็นผีเรือนที่จะเป็นผู้ป กป้องรักษาบ้าน ซึ่งก็หมายความว่าการสร้างบ ้านใหม่จะนำพามาซึ่งการตายข องเจ้าของบ้าน โดยเชื่อว่า คนที่เข้าไปในบ้านก่อนเป็นค นแรกจะเป็นคนที่เสียชีวิตเป ็นคนแรก ด้วยเหตุนี้คนที่เข้าไปในบ้ านก่อนเป็นคนแรกจึงเป็นคนที ่แก่สุดของครอบครัว

เพื่อจะเป็นการป้องกันการสู ญเสียคนภายในบ้าน คนรัสเซียในสมัยก่อนจึงฆ่าส ัตว์เลี้ยงภายในบ้านเพื่อเป ็นการสังเวย ซึ่งส่วนใหญ่แล้วจะเป็นไก่ โดยเจ้าของบ้านจะเฉือนคอไก่ ในสถานที่ที่คาดว่าจะเป็นมุ มเสาเอกของบ้าน โดยพิธีนี้จะทำอย่างลับๆ

ชาวรัสเซียเชื่อว่า เมื่อหันหน้าเข้าสู่บ้าน มุมเสาที่อยู่ด้านหน้ามุมแร กเป็นมุมที่ศักดิ์สิทธิ์ที่ สุดภายในบ้าน ซึ่งมุมนี้จะอยู่ทางด้านขวา เมื่อหันหน้าเข้าสู่ตัวบ้าน  โดยจะตั้งอยู่ตรงข้ามกับเตา  ในบริเวณนี้จะเป็นที่ตั้งขอ งโต๊ะอาหาร ตรงมุมขวามีการแขวนภาพไอคอน  ด้วยมุมดังกล่าวเป็นมุมที่ศ ักดิ์สิทธิ์ ดังนั้นบริเวณนี้จึงเป็นที่ นั่งของบรรดาแขกผู้มีเกียรต ิภายในบ้าน ผู้ที่อาวุโส หรือนักบวช และหากว่ามีการแตกของมุมหรื อคานบ้าน ก็เชื่อว่าจะเป็นการนำพามาซ ึ่งความโชคร้ายของเจ้าของบ้ าน

บางครั้งเจ้าของบ้านก็จะทำก ารฝังเหรียญเงินเล็กๆ จำนวนหนึ่งและเมล็ดข้าวบาร์ เลต์ไว้ที่มุมเสาศักดิ์สิทธ ์ของบ้าน เพราะมีความเชื่อว่าจะทำให้ คนในบ้านไม่ขัดสนมีกินมีใช้ บางครั้งก็มีการฝั่งขนสัตว์  ที่เชื่อว่าจะทำให้คนในบ้าน มีความสุขและมีความสามัคคี

ชาวบ้านตามหมู่บ้านสมัยก่อน มีความสามัคคีกันและช่วยเหล ือกันมาก ช่วยกันสร้างบ้าน ซึ่งก็ไม่ต่างจากวิถีชีวิตข องคนไทยเราในอดีต ชาวรัสเซียให้ความสำคัญกับข ั้นตอนการวางหลังคาบ้านและเ พดานโดยเจ้าของบ้านจะพยายาม หาช่างไม้ที่มีความชำนาญ เพราะในขั้นตอนนี้บรรดาช่าง อาจจะแก้แค้นเจ้าของบ้านที่ เลี้ยงดูปูเสื่อไม่ดี ขี้เหนียว หรือ ไม่ยอมจ่ายเงินด้วยการทำงาน ที่ไม่มีคุณภาพ ซึ่งอาจจะสร้างความรำคาญให้ กับเจ้าของบ้านในภายหลัง เช่นในช่วงที่มีลมพัดแรง จากการที่ปิดเพดานหรือหลังค าไม่สนิท จะทำให้ภายในบ้านจะได้ยินเส ียงคล้ายเสียงร้องโหยหวน ซึ่งทำให้เจ้าของบ้านไม่สาม ารถอยู่ได้ ดังนั้นเจ้าของบ้านก็จะพยาย ามเอาใจช่างเหล่านี้เป็นอย่ างดี และพูดคุยถึงรายละเอียดและก ารจ่ายเงินอย่างรอบคอบ หลังจากนั้นก่อนการเริ่มงาน ก็จะมีการดื่มฉลองเพื่อเป็น การสัญญากันว่าจะทำตามที่ตก ลงไว้ เมื่องานผ่านไปแล้ว ก็จะมีการดื่มฉลองกันอีกครั ้ง

หลังจากที่สร้างบ้านเสร็จแล ้ว ก็จะทำการตบแต่งภายในบ้านซึ ่งเชื่อว่าจะเป็นการปกป้องค นในบ้านจากกระแสแห่งความชั่ วร้ายต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการทำรั้ว การกั้นฉาก พื้น และทำการฉลุลายไม้ด้านนอก ทาสีบ้าน และทำลายไม้รูปแสงอาทิตย์ นอกจากนี้แล้วชาวรัสเซียยัง แกะสลักไม้รูปม้าด้านบนหลัง คาบ้าน โดยเชื่อว่าจะเป็นการช่วยปก ปัดจากภยันตรายต่างๆที่จะเข ้ามาทำร้ายคนภายในบ้านอีกด้ วย 

จะเห็นได้ว่า ประเพณีของชาวรัสเซียในการส ร้างบ้านที่ได้กล่าวมาข้างต ้น หากเราพิจารณาดีๆ แล้วก็จะเห็นถึงภูมิปัญญาท้ องถิ่นของชาวรัสเซียในอดีต ซึ่งไม่ต่างกันกับภูมิปัญญา ของอดีตบรรพบุรุษของชาวไทยเ รา และแม้ว่าเจ้าของบ้านไม่ว่า จะเป็นชนชาติใดก็ตาม จะเป็นไทยหรือรัสเซีย จะเชื่อหรือไม่เชื่อในสิ่งท ี่คนบรรพบุรุษแนะนำบอกกล่าว  แต่ถึงกระนั้น การทำตามประเพณีที่สืบทอดกั นมา ก็สามารถสร้างความสบายใจและ ความมั่นใจทั้งกับผู้เป็นเจ ้าของบ้านเองและสมาชิกทุกคน ภายในบ้านว่าจะมีชีวิตอยู่ใ นบ้านหลังนั้นด้วยความสามัค คีและมีความสุข........